იოსებ გრიშაშვილი

  

დაიბადა 1889 წლის 12 აპრილს, თბილისში
ჭაბუკობიდანვე დაუახლოვდა ქართულ თეატრს. იყო სუფლიორი, მსახიობი, წერდა პატარა პიესებსა და ლექსებს. იოსებ გრიშაშვილი სამწერლო ასპარეზზე 1905 წელს გამოვიდა. 1919 წელს, როგორც თავისუფალი მსმენელი, ლექციებს ისმენდა თბილისის უნივერსიტეტში. გრიშაშვილს ეკუთვნის საყურადღებო ლიტერატურული გამოკვლევები: „საიათნოვა“ (1914-1918); „ძველი თბილისის ლიტერატურული ბოჰემა“ (1926-1927), ნაშრომები ა. ჭავჭავაძის, ი. ჭავჭავაძის, ა. ყაზბეგის, მ. ლერმონტოვისა და სხვა მწერლების შესახებ. თარგმნა სომხური და აზერბაიჯანული ლიტერატურის ბევრი კლასიკური ნიმუში, ანა ახმატოვას, სერგეი მიხალკოვის, სტეფანე შჩიპაჩოვის, ვერა ინბერისა და სხვების ლექსები.

გარდაიცვალა 1965 წლის 3 აგვისტოს, დაკრძალულია მთაწმინდის პანთეონში.


ნაყაშ ჰოვნათანი 

სომეხი პოეტი (1661-1722)
ხოტბა საქართველოს კეკლუცებს

მინდა ვაქო მხიარულის გულითა,
ქამანჩითა, სიმღერითა, კულითა,
მშვენივრობენ სილამაზით სრულითა,
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

იქ წიკწიკებს თბილ გოგირდის ჰამამი*,
ბანაობენ ხათუნები თამამი,
სურნელობენ ისე, როგორც შამამი*
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

უყურებ და წითელ-ყვითლად ღვივიან,
თაიგული, ვარდი ღვთაებრივია,
ვინც კი ხედავს - ბედს წყევლიან, ჩივიან,
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

ყალამ-წარბი მშვილდობს, როგორც კამარი,
თვალში მზე აქვთ - ვაჰ, რა კარგი რამ არი!
შემოუკრავთ ტანს მურასა* ქამარი,
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

რა თმები აქვთ - სულ დასტებად დაწნული,
სახე - მთვარე, გაბადრული ქალწული,
თვით დუშმანმაც, აბა, ვით დასდოს წუნი!
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

მათი ხედვა უბრალო და თბილია,
ტანადობა ზეცით დალოცვილია,
მკერდი - ვიწრო, ტანი - ლელი წვრილია.
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

საქართველოს ხალხი ღონიერია,
სხვა მილეთზე უძველესი ერია,
ურცხვი მტერი ბევრჯერ მოიგერია.
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

თუ ლხინშია - უკრავს ჰანგებს საკრავზე,
სიტყვის ზღვა აქვთ, ენა - თაფლით აღსავსე,
ღვინის სმის დროს ცლიან ჯიხვებს და თასებს.
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

ვით ფარშევანგს, უყვართ რება და რხევა,
მათი მჭვრეტი ჭკვიდან გადაირევა,
განთქმულია მათი სახიერება.
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

ტანთ ჩაცმაში მათ იციან ფარეზი,
უკან დასდევთ მოახლე და ფარეში,
კეკლუცობენ მწვანე არემარეში
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

ტანსაცმელი მათი არის ატლასი,
ერთობ უყვართ მეგობარი-მოყვასი,
ბატონურად არ იციან მათ ბრაზი,
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

მე, ნ ა ყ ა შ ი, ცოდვილი ვარ, ბრალი ვარ,
ქართველ ქალის სიყვარულით მთვრალი ვარ,
მინდა ვაო, მაგრამ, ვაი, მკრთალი ვარ...
- საქართველოს მშვენიერი ქალები.

---------------------------------------------------------------
*ჰ ა მ ა მ ი - აბანო.
*შ ა მ ა მ ი - დასტამბო, პუმპულა, სურნელოვანი პატარა ნესვი.
*მ უ რ ა ს ა - მოხდენილი, სათუთი.


მირზა ფათალი ახუნდოვი 

აზერბაიჯანელი პოეტი, დრამატურგი (1812-1878)

გაზაფხული შემოვიდა...
მცენარეთა ზღვა ქალწული
კეკლუცობს და ყელს იღერებს
მზის ალერსით დაქანცული.
ნაკადულის ნაპირები
ლურჯ იებით შეიმოსა,
ცეცხლოვანი ვარდის ყლორტი
სააშიკოდ იწვევს მგოსანს.
ველი მწვანით მოიქარგა,
ტკბილ სურვილებს ფანტავს კრძალვით
და ელვარებს ძვირფას თვლებით,
ვით უმანკო პატარძალი.
შუა ბაღში თავმომწონედ
ამართულა მთელი ტანით
ყვავილების ჯიღადგმული
გადაშლილი ხე - სულთანი.
ზამბახი და სუსამბარი
მოსდებია ირგვლივ მდელოს
და ყაყაჩოს თასებიდან
სვამენ იმის სადღეგრძელოს.
ისე კოხტად გადიპენტა
იასამნის ბუჩქ-ხეხილი,
რომ ნარგიზი განცვიფრებით
დარჩა თვალებგახელილი.
თვით ბულბულიც გაზაფხულის
ჭარბ აღგზნებას ვეღარ უძლებს,
ტკბილ ნისკარტით ნაზად აწყობს
სტუმრებისთვის ვარდის ფურცლებს.
ცვარნაკრები ცის ღრუბელი
ნამს უგზავნის ყვავილნარებს,
ზეფირი კი სურნელებას
ეზიდება ყოველ მხარეს.
აისია, ფრთოსანთ გუნდი
ავარდა და ხმა დახლართა:
„ო, მწვანეთის პატარძალო,
გადაიძრე მიწის კალთა“.
ყველა ერთურთს ეცილება,
ქმნას სიკეთე საზრახელი,
რომ ბუნების გაშლილ ბაზარს
მიეგებოს სავსე ხელით.
რიგი აფენს სილამაზეს, -
რაყიფობის გულის მკოდავს, -
რიგი მღერის, რიგი ოხრავს,
რიგი ტრფობის ლექსებს ბოდავს...