ლეილა ერაძე

დაიბადა 1930 წლის 13 თებერვალს. 
1953 წელს დაამთავრა თსუ-ს აღმოსავლეთმცოდნეობის ფაკულტეტი. წლების განმავლობაში იყო საქართველოს საელჩოს პირველი მდივანი აზერბაიჯანში, ატაშე კულტურის საკითხებში (1995-1998), საქართველო-აზერბაიჯანის მეგობრობისა და თანამშრომლობის საზოგადოების ვიცე-პრეზიდენტი (1992). მუშაობდა  ჟურნალ „დილას“ რედაქციაში, შოთა რუსთაველის სახელობის ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტში, საქართველოს ტელე-რადიო კომიტეტში. ლეილა ერაძე სამეცნიერო ნაშრომების, პოეტური და საბავშო ლექსების კრებულების ავტორია. მისი ლექსები ნათარგმნია აზერბაიჯანულ, რუსულ, იტალიურ, სლოვაკურ ენებზე. ლეილა ერაძე ეწეოდა ნაყოფიერ მთარგმნელობით საქმიანობას. მან თარგმნა და ცალკე წიგნებად გამოსცა აზერბაიჯანელ ავტორთა - სამედ ვურღუნის,  ნაბი ხაზრის,  ნარიმან ჰასანზადეს, ისმაილ შიხლის,  მირზა იბრაჰიმოვის და სხვათა - ოცდაათზე მეტი პოეტური და პროზაული ნაწარმოებები, რომანები.
გარდაიცვალა 1998 წლის 30 იანვარს.

ფიქრეთ სადიქი  

აზერბაიჯანელი პოეტი (დაიბადა 1930 წ)
ფიროსმანი

როგორც ყველა მხატვარს, ზეცის ხატვა უყვარდა,
იჯდა მიწურ კართან, ანდა ღვინის დუქანთან...
ზეცა ერთი უყვარდა, _ შეჰხაროდა ქართულს,
ღვინოც ერთი  უყვარდა, მეწამული ფერის,
სვამდა მხოლოდ კახურს.

და პირველი პორტრეტი ისე ჰგავდა ადრესატს,
ისე ჰგავდა ნამდვილს,
როგორც გუშინდელი და დღევანდელი დარდი,
დღემდე ყველა გონჯს და მახინჯს
სძულს სარკე და დაფშვნას უნდა,
ნამსხვრევებში სახე მაინც არეკლილი რჩება მუდამ.

იყო, არა იყო რა, იყო გლეხი ერთი,
ვაჟიშვილი ებოძა შეწევნითა ღმერთის,
მეშვიდე დღეს ყმაწვილმა წამოწია თავი,
მზეს შებედა შეხედვა, ზე აღაპყრო მკლავი,
მზისგან რაღაც მოღვენთავს, დედის რძეა, ალბათ,
ბიჭი რძეს ეწაფება, თავს არა ხრის დაბლა.
ჩვენში ერთი მხატვარია, ცხოვრობს შესაშურად,
სახლ-კარიც აქვს, დედ-მამაც ჰყავს,
დარდი არ აქვს სულაც.

აქვს სახელიც, აქვს დიდებაც, უცხოური ფუნჯიც,
მაგრამ ნახატს ვერ უმშვენებს ცის ტატნობი ლურჯი.
უსახლკარო ფიროსმანი საუბრობდა ღმერთთან,
მტკვრის წყალს მუდამ უმადლოდა
სიხასხასეს ფერთა.

ერთხელაც ბნელი სარდაფი ათინათდა უცებ,
ფიროსმანს სუნთქვა შეეკრა, გულიც ძალუმად უცემს.
არც ღამემ რამე იცოდა, არც მეეზოვემ, ალბათ,
მზე კიბით ჩამოდიოდა და უჯდებოდა ტაბლას.
გამოფენაა ნამდვილი მხატვრის უტყუარ ნიჭის,
ნიკალას ნახელავია, ნუ შეგაწუხებთ იჭვი.
ნატურმორტები ჩამდგარან ჯარისკაცების ლარად,
იქ თავადები მარანში ყანწებით ხელში დგანან.
აქეთ რთველია კახეთში;
შავი ზღვა მოჩანს ლურჯად,
ირემსა, მთასა მყვირალსა, თავი უჭირავს ურჩად;
აქ გაუმართავთ ნადიმი, ძირს გაუშლიათ სუფრა,
იქ მხართეძოზე ნებივრობს ორთაჭალელი ტურფა.

ეს სარდაფის კედლები რამ შეამკო ასე,
სამოთხეს ჰგავს მიწური ნახატებით სავსე?!
და რამდენი სინათლეც მის ცხოვრებას აკლდა,
იმდენივე სურათად ქცეულიყო ახლა.

გრძელი, უძლური თითებით კედელს შეეხო ნელა,
მაშინვე გაქრა სიზმარი, ნახატიც გაქრა ყველა,
ფეხი მოერყა, მოინგრა ძველი, ნაცადი ტაბლა,
ფიროსმანს იატაკისკენ თვალი გაექცა დაბლა.

როგორც ყველა მხატვარს, ზეცის ხატვა უყვარდა,
იჯდა მიწურ კართან, ანდა ღვინის დუქანთან...
ზეცა ერთი უყვარდა, _ შეჰხაროდა ქართულს,
ღვინოც ერთი  უყვარდა, მეწამული ფერის,
სვამდა მხოლოდ კახურს.

ნარიმან ჰასანზადე

აზერბაიჯანელი პოეტი (დაიბადა 1931 წ)

ისე ლამაზად მღერის ქართველი
გგონია, აქ მთებს შარბათი აწვიმს,
ერთი წუთითაც არ დაეჭვდები.
მორგებული აქვს ქართველ კაცს ყანწი,
ვით საპატარძლოს თითზე ბეჭედი.

აქ  სადღეგრძელოც ისე ლაღია,
ისე თამამი და უშურველი,
რომ გული გრძნობის ბაირაღია,
ამღერებული, კაცზე მზრუნველი.

ერთი, გასმინათ მათი სიმღერა,
მღერიან მშვიდნი, სახენათელნი,
გგონია, ზეცა ჰანგად იღვრება,
ისე ლამაზად მღერის ქართველი.


ნაბი ხაზრი (1924-2007)

აზერბაიჯანელი პოეტი, დრამატურგი 

მე რომ...

წყარო რომ ვიყო, განა სადმე ჩავიმუხლებდი?
წამოგიღებდი მაღალ მთიდან ნიავს საამოს,
ვირბენდი ასე, მოგართმევდი წყალს ხელუხლებლივ,
მერე გეტყოდი - შესვი, გაამოს!

მე რომ ხე ვიყო, ვიქნებოდი მხოლოდ ჩინარი,
და ჩრდილს დავცემდი შენს ფანჯრის წინ მართლა ტყესავით,
შენ იქნებოდი მხიარული, მუდამ მცინარი,
ვინ მოგიწყობდა ჩეროს ჩემსავით?

ქარი რომ ვიყო, შევებმოდი მაშინ სხვა ქარებს,
შენს საამებლად მე ვზიდავდი ყველა სიმძიმეს,
დაგიდგებოდი ღამ-ღამობით დარაჯად გარეთ,
ჩაგჩურჩულებდი - მშვიდად იძინე!

როს დადგებოდა ზაფხული და პაპანაქება,
მე ვიქნებოდი მაშინ ფაფუკ ღრუბლად ქცეული,
და ავეკვროდი ცას მოწყენილს და მზის ნათებას,
რომ სიცხისაგან დამეფარა შენი სხეული!

მე რომ ზღვა ვიყო, აგიკლებდი ზოგჯერ ხმაურით,
ხან მოგხიბლავდა ამ ზვირთების ლურჯი სინაზე,
არ აგივსებდი სულს ტალღების აურზაურით,
არ წავრეცხავდი შენს ნატერფალს გამშრალ სილაზე!

ანდა რომ ვიყო  მე ვარსკვლავი სხივდაულევი,
მოწმენდილ ცაზე ელვარებით ასე ვბრწყინავდე,
მაშინ შევძლებდი მომეხდინა სასწაულები,
გაგიბრწყინებდი გზას სიკვდილამდე!

მე რომ მზე ვიყო, ვიკმარებდი ამ სიდიადეს,
და სამყაროდან განვდევნიდი ღამეს სრულებით,
გავუნათებდი ერთნაირად ადამიანებს,
რადგან სინათლეს შენ ყველასთვის მოისურვებდი!

არც ვარსკვლავი ვარ, არც ჩინარი მყარი ფესვებით,
არც მზის ბრწყინვა მაქვს, არც ზღვასავით სიგრძე-სისრულე,
მე შემიძლია ვწერო შენთვის მხოლოდ ლექსები,
ლექსს არ მოგაკლებ,
                      ........თუკი ისურვებ!

* * *
შემოვიარე ეს ქვეყანა, რადგან გულს სურდა,
შევყრილვარ დღეებს უნეტარესს, დღეებს დაზაფრულს,
მაგრამ სამშობლოს სუსხიანი რიჟრაჟი თუნდაც,
მე მირჩევნია უცხოეთის ათას გაზაფხულს!

Комментариев нет:

Отправить комментарий