მურმან ლებანიძე

მურმან ლებანიძე

დაიბადა 1922 წელს 14 ნოემბერს, აზერბაიჯანის დაბა აღსთაფაში. 1940 წელს სკოლის დამთავრების შემდეგ, სწავლა განაგრძო თსუ-ს ფილოლოგიის ფაკულტეტზე (დაამთავრა 1948 წელს). 19 წლის ასაკში გაიწვიეს ჯარში, მონაწილეობა მიიღო მეორე მსოფლიო ომში; 1943 წელს მძიმედ დაიჭრა და დაბრუნდა თბილისში.
1946 წლიდან მუშაობდა საყმაწვილო-სალიტერატურო ჟურნალ-გაზეთების რედაქციებში. საქართველოს ბეჭდვითი სიტყვის კომიტეტის მთავარ რედაქტორად. 1978 წლიდან შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემიების კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი და თავმჯდომარეა.
ლირიკული ლექსების პირველი კრებული 1950 წელს გამოაქვეყნა.
მურმან ლებანიძე ნაყოფიერად მუშაობდა მთარგმნელობით სფეროშიც. მან თარგმნა იაპონური, კლასიკური და ძველი ეგვიპტური პოეზიის ნიმუშები, რედიარდ კიპლინგის, რობერტ ბერნსის ლექსები, შექმნა რუსული კლასიკური პოეზიის მიკროანთოლოგია (კრებული „უკვდავი ყვავილები“, 1971).
1972 წელს მურმან ლებანიძეს მიენიჭა შოთა რუსთაველისა და გალაკტიონის პრემიები. დაჯილდოებული იყო ღირსების ორდენით. 1995 წელს აირჩიეს თბილისის საპატიო მოქალაქედ.

გარდაიცვალა 2002 წლის 17 აგვისტოს,  დაკრძალულია დიდუბის პანთეონში.


იაპონური ლირიკა

ოთხი ტანკა
კაკინომოტო ხიტომარო (VII საუკუნე)

მთებზე წითელ-ყვითელი ნეკერჩხლები ანთია,
დაბურულან ტოტებში ბილიკები ტყის...
სად ხარ, გეძებ ამაოდ?!
სად, სად დაეხეტები?! _
შემოდგომის ტყეებში გზის გაგნება ჭირს.

ოტომო იაკომოტი (VIII საუკუნე)

ხმები შენს გამო, შენს შესახებ, ჩემამდე აღწევს
ექოდ ქარიშხლის, რომელიცა ეძგერა ლახვრად
აპრილის ტყემლებს და ყვავილი გააყრევინა...
და ჰა, შენდამი სასოებით
სავსე ვარ ახლად!

კი-ნო ცურაიუკი

ვარსკვლავი მოწყდა, ეს ვარსკვლავი შორდება ვარსკვლავს,
მარადი ნისლი მარადსავე ზეცის მდინარეს
და ყოველივეს, ყოველივეს ნისლები ფარავს...
ვიღაც მეძახის - რომელი ხარ?! ვინ სწუხს, ვინ არის?!
თოლია იყო - თოლიების ტირილი მზარავს.

ფუძივარა კიესკე

ო, ეს ცხოვრება! - წარმავალი, ფუჭი და ხრწნადი!
ეს ფაციფუცი!... ეს სიზმარი და არა ცხადი!
რაა სიცოცხლე, რასაც ესრეთ გაუდის ყავლი,
თუ არ ამაო, განსაბნევად განმზადებული,
განმკრთალი ზეცის, უფსკრულებში პაწია კვამლი!

რობერტ ბერნსი

შოტლანდიელი პოეტი და ფოლკლორისტი, 
Robert Burns (1759 - 1796)

დაუსტვინე, ჩემო ბიჭო, და გავჩნდები შენთან!
დაუსტვინე, ჩემო გიჟო, და გავჩნდები შენთან!
გაგიჟდება მამაჩემი, შეიშლება დედა, _
სულ ერთია, დაუსტვინე და გავჩნდები შენთან!
მაგრამ ჭკუით მოიქეცი, რაკი ქალთან მიხვალ:
კუტიკარის მხრიდან მოდი, არ მოადგე ჭიშკარს,
თავს ნურავის დაანახებ, არ გაგიგონ, ვინ ხარ,
ვითომც ჩემთან კი არა და ვითომც სხვასთან მიხვალ.
ვითომც ჩემთან კი არა და ვითომც სხვასთან მიხვალ.
თუ ბაზარში შემხვდე უცბად, ანუ საყდრის კარად,
უცხოსავით შემხვდი კუშტად, ჩამიარე მწყრალად,
ერთხელაც რომ გადმომხედო, დამიჯერე, კმარა,
ისიც, ვითომ სხვას უყურებ, მართლა მე კი არა!
ისიც, ვითომ სხვას უყურებ, მართლა მე კი არა!
გაჯიქდი და იუარე და მზად გქონდეს ფიცი,
თქვი, რომ სულაც არ მოგწონვარ, თქვი, რომ სხვისთვის იწვი,
ოღონდ ეს კი დაიხსომე, არსად წაგცდეს ბიჯი,
გეშინოდეს, არ წამართვას ვინმემ ჩემი ბიჭი,
ბიჭო, მართლა არ წამართვას ვინმემ ჩემი ბიჭი!
დაუსტვინე, ჩემო ბიჭო, და გავჩნდები შენთან!
დაუსტვინე, ჩემო გიჟო, და გავჩნდები შენთან!
რომც გაცოფდეს მამაჩემი, რომც გაგიჟდეს დედა, -
სულ ერთია, დაუსტვინე და გავჩნდები შენთან!

ხოსე მარტი

კუბელი პოეტი, მწერალი, პუბლიცისტი
Jose Julian Marti y Perez (1853 - 1895)

ფრთოსანი თასი

ვინ, ვინ დამასწრო, ვინ ნახა თასი,
რომელმა ნახა ფრთოსანი თასი?
ვინ დამასწრო და რომელმა ნახა
გასაოცარი ფრთოსანი თასი?
მე გუშინ ვნახე ფრთოსანი თასი,
წმიდათაწმიდა რამ ჯილდოს მსგავსი;
ფრთა გაშალა და ის იყო, უნდა
აფრენილიყო ამაყად ცაში,
მე დავაკონე მას ბაგე მაშინ,
წამით შეყოვნდა ზეციურ გზაზე...
ო, შენი კოცნა იყო ის თასი,
გასაოცარი ნექტარით სავსე.

მახსოვს საღამო, გიშრის ნაწნავებს
შლიდნენ ეს ჩემი თითები ნაზად,
შენც უხვი იყავ იმ სიყვარულში
ჩემი კაცობის ჯილდოდ და ფასად.
ჰაერი იყო სუფთა და წმინდა
იმ სიყვარულის კვალად და მსგავსად.
შორს იყო ჩვენგან სამყარო ვრცელი,
მისი ხმაური ჩვენს მიღმა დარჩა,
არსად  იმისი შური და მტრობა,
მისი ველური ყიჟინა  არსად!

თასი კი... თასი ცად მიფრინავდა,
ცად მიიწევდა ფრთოსანი თასი
და მასთან ერთად მეც ვლაღდებოდი,
მეც ვმაღლდებოდი იისფერ ცაში.
და ვსვამდი ხარბად საამო ნექტარს,
სიცოცხლე იყო იმისი ფასი...
ო, სიყვარულო, შენ ხარ სრულყოფა,
შემოქმედების შენა ხარ არსი!

იცის, რკინეულს გასჭედავს მხოლოდ,
როცა მჭედელი რკინას ხელს ჰკიდებს,
ოქრომჭედელსაც ერთი აქვს ნიჭი -
ტვიფრავს ოქროზე ვარდებს და ჩიტებს,
ხოლო შენ სხვა ხარ, ხარ ერთადერთი,
ყოვლისმომცველი და მეტიც კიდევ:
ო, სიყვარულო, შენი ნიჭია,
რომ ერთი კოცნა სამყაროს იტევს.